Św. Antoni
Patron z naszej ściany
Pokorny nonkonformista
Miłość jest duszą wiary. Bez miłości wiara umiera.
Św. Antoni z Padwy
Czerwiec to miesiąc, w którym wspominamy między innymi św. Antoniego Padewskiego - jednego z najbardziej popularnych Świętych. We wszystkich niemal zakątkach świata można znaleźć jego kościoły, kaplice, ołtarze i wizerunki. Jest on wzywany we wszelkich codziennych troskach i kłopotach, których jest przecież tak wiele. Mamy św. Antoniego także w naszej świątyni w postaci płaskorzeźby, jednej z pięciu, oprócz św. Jadwigi, św. Barbary, św. Katarzyny i św. Józefa wprowadzonych w jej przestrzeń sakralną z okazji 30. rocznicy wybudowania brynowskiego kościoła.
Nasz święty Antoni trzyma w wyciągniętej dłoni bochenek chleba, jakby chciał nakarmić wszystkich nie tylko cieleśnie, ale i duchowo. Patrząc na niego przypomina mi się modlitwa, którą kiedyś zapisałam, bo bardzo lubię tego Świętego: „W prostocie stoisz przed nami, z chlebem powszednim i wiarą, z Dzieciątkiem Bożym na ręku, by dać Je tym, co szukają. Gdy zginę Bogu jak drachma, jak w ciernie wplątana owca, pomóż mi drogę odnaleźć do mego Boga i Ojca. Święty Antoni, z chlebem dla biednych, naucz nas szukać Prawdy i Boga na dzień powszedni”.
Św. Antoni z Padwy – ku zaskoczeniu wielu osób - nie był z pochodzenia Włochem, lecz Portugalczykiem. Urodził się około roku 1195 w Lizbonie, stolicy Portugali. Na chrzcie świętym otrzymał imię Ferdynand. W domu rodzinnym otrzymał dobre chrześcijańskie wychowanie, które zaowocowało u niego powołaniem do życia zakonnego i nieustannego dążenia do świętości. Pomiędzy 15 a 20 rokiem życia wstąpił do Kanoników Regularnych św. Augustyna, którzy mieli swój klasztor na przedmieściu tego miasta. Po dwóch latach przeniósł się do klasztoru w Coimbrze – dużego ośrodka życia religijnego i kulturalnego kraju. W 1219 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Rok później pod wpływem emocji związanych z pogrzebem pięciu franciszkanów zamordowanych przez mahometan w Maroko, poznał duchowych synów św. Franciszka z Asyżu i natychmiast wstąpił do ich klasztoru w Olivanez, przy kościółku św. Antoniego Pustelnika. Z tej okazji zmienił swoje imię na Antoni, a zapalony duchem męczeńskiej ofiary postanowił udać się do Afryki, by w Maroko także oddać swe życie dla Chrystusa. Plany Boże były jednak inne. Śmiertelnie zachorował i musiał wracać do ojczyzny. W drodze powrotnej na Morzu Śródziemnym zastała go burza i skierowała jego statek na Sycylię. Właśnie wtedy w 1221 roku w Asyżu odbywała się kapituła generalna nowego zakonu. Święty Antoni udał się tam niezwłocznie i spotkał ze św. Franciszkiem, ogłaszając się jego duchowym bratem. Po skończonej kapitule skierowano go do eremu Montepaolo w pobliżu Forli, gdzie mógł pogłębić swe życie duchowe i studiować ze szczególnym zamiłowaniem Pismo Święte. Równocześnie udzielał się z pomocą duszpasterską, charytatywną i kaznodziejską. Sława jego kazań dotarła niebawem do brata Eliasza – następcy św. Franciszka. Ten ustanowił go generalnym kaznodzieją zakonu. Odtąd św. Antoni przemierzał miasta i wioski, nawołując do poprawy życia i do pokuty. Miał tak piękny dar wymowy oraz niezwykle obrazowy i plastyczny język, że jego kazania gromadziły tłumy słuchaczy tak wielkie, że musiał je głosić w warunkach plenerowych na placach i łąkach, gdyż żaden kościół nie był w stanie ich pomieścić. Bywało, że słuchało go około 30 tysięcy osób. Jego wspaniałe homilie poruszały do głębi nawet najbardziej zatwardziałe serca.
W latach 1225-1227 św. Antoni udał się z kazaniami do południowej Francji, gdzie z całą mocą zwalczał szerzącą się tam herezję katarów. Kiedy powrócił do Italii, na kapitule generalnej został wybrany prowincjałem Emilii i Mediolanu. W 1228 roku udał się do Rzymu, gdzie na prośbę papieża Grzegorza IX wygłosił okolicznościowe kazanie. Wywarło ono na papieżu tak silne wrażenie, że nazwał Świętego „Arką Testamentu”. Papież poprosił wtedy św. Antoniego o wygłaszanie kazań do tłumów pielgrzymów przybywających do Rzymu. Jednocześnie św. Antoni zajmował się pisaniem „Kazań niedzielnych” i „Kazań na święta”. W Rzymie wygłosił także kazania wielkopostne. Taki tryb życia był bardzo wycieńczający. Dlatego w roku 1230 św. Antoni zrzekł się urzędu prowincjała i udał się do Padwy. Opadając coraz bardziej z sił, zatrzymał się w małym klasztorku w Arcella, gdzie w piątek, 13 czerwca 1231 roku zmarł, mając zaledwie 36 lat. Jego pogrzeb był jedną wielką manifestacją. Pochowano go w Padwie w kościółku Matki Bożej. W niecały rok później - 30 maja 1232 roku - papież Grzegorz IX zaliczył go w poczet świętych. O tak rychłej kanonizacji zdecydowały liczne cuda i łaski, jakich wierni na grobie św. Antoniego doznawali. Kult św. Antoniego rozszedł się po świecie chrześcijańskim na Zachodzie lotem błyskawicy. Obecnie na miejscu grobu św. Antoniego - w samym centrum Padwy - znajduje się potężna bazylika Il Santo wystawiona w latach 1256-1310. Przed laty miałam okazję zwiedzić ją w czasie pielgrzymki do Włoch. W jej bogatym wnętrzu można podziwiać wspaniałe freski przedstawiające głównie Matkę Bożą i prawdziwe arcydzieło włoskiego renesansu – Kaplicę św. Antoniego. Jej ściany ozdobione są płaskorzeźbami ze scenami z życia Świętego, a pośrodku wznosi się Jego ołtarz-grób. Pamiętam, że wolnym krokiem okrążaliśmy ten ołtarz zatrzymując się dłużej przy jego tylnej ścianie z czarnego marmuru, za którą znajdują się święte szczątki św. Antoniego. Myślę, że każdy z uczestników pielgrzymki miał w tym momencie poczucie świętości tego niezwykłego miejsca; można go było dotknąć ręką, nawet przytulić do niego twarz, powierzając się opiece św. Antoniego. W Bazylice Padewskiej znajduje się jeszcze jedna kaplica z cennymi relikwiami, zwana Kaplicą Skarbu, ze względu na dużą ilość złotych monet w jej wnętrzu. Umieszczono tam w przepięknych relikwiarzach następujące relikwie: język św. Antoniego zachowany w nienaruszonym stanie, podbródek św. Antoniego oraz kość – stanowiąca element aparatu głosowego Świętego. Przypominają one pielgrzymom o tym, że św. Antoni był świetnym krasomówcą. Wiosnę 1231 roku zapamiętano w Padwie jako prawdziwą wiosnę Kościoła, gdyż Święty Antoni głosił wtedy kazania we wszystkie dni Wielkiego Postu. Zaowocowało to licznymi nawróceniami i masowymi spowiedziami. Kult św. Antoniego ciągle wzrasta, a Padwa jest jednym z najliczniej odwiedzanych miejsc świętych na ziemi.
Wstawiennictwu św. Antoniego powierza się między innymi odnajdywanie zgubionych przedmiotów. Myślę, że nie możemy go jednak traktować tylko w taki amuletowy sposób. Św. Antoni to przede wszystkim patron rzeczy lub spraw, które warto odnaleźć. Jemu przypisuje się słowa, że jeśli jakaś rzecz czy kwestia nie jest warta poruszenia nieba i ziemi, by ją odnaleźć – należy ją zostawić. Bez żalu porzucić i zapomnieć. Życie to chwila, żal ją przegapić na coś, co w ostateczności nie jest warte grama uwagi. Ale jeśli czujemy, że ucieka nam coś ważnego, bez czego życie traci sens – przedzierajmy się, szukajmy, nie ustępujmy. Niewielu było na świecie ludzi tak światłych jak św. Antoni, by w kilku słowach mogli zmieniać serca słuchających, by o najtrudniejszych sprawach mówili tak prosto, że prościej się nie da. Dlatego też św. Antoni był i jest kochany przez wszystkich, przez ludzi prostych i bardzo wykształconych. Jak pisze Paweł Milcarek w artykule „Św. Antoni. (Re) forma Kościoła” - „jego święte życie utkane było z pokory i nonkonformizmu, a właściwie zrozumiałe tylko jako ich splot: pokorny nonkonformizm. Kierowany nonkonformizmem wierności głosowi Bożemu oraz pokorny w przyjmowaniu form i zadań, niech pozostaje i dla nas dzisiaj patronem pokornego nonkonformizmu - w badaniu, głoszeniu, służeniu i cierpieniu”. A więc miejmy zaufanie do swoich uczuć i przekonań, do owoców pracy nad sobą. Brońmy naszych wartości, gdy zajdzie taka potrzeba. Nie lękajmy się - Bóg jest zawsze z nami!
Na koniec dodam, że w dowód uznania dla licznych zasług św. Antoniego Papież Pius XII ogłosił go 16 stycznia 1946 roku Doktorem Kościoła.
Św. Antoni, módl się za nami, wstawiaj się za naszą parafią, za naszymi rodzinami, daj siłę i moc głoszenia Chrystusowej Ewangelii naszym Duszpasterzom. Bądź z nami w trudnych chwilach.
Krystyna Kajdan
